نویسنده: دکتر فضل الهادی وزین پس از نشر کتاب “شکست اسلام سیاسی” نوشته مستشرق فرانسوی اولیور رای و نوشتههای مستشرق متعصب معروف برنارد لویس، و با داوریهای عجولانه در مورد بعض حوادث در برخی از مناطق جهان اسلام، بسیاریها از شکست نهضت بیداری اسلامی و به تعبیر استشراقی اسلام سیاسی، سخن میگویند و مینویسند اما با مطالعه و بررسی بسیاری از گزارشهای پژوهشی و با توجه به حقایق و واقعیتها و پاسخهای مراکز پژوهشی غرب به ویژه آمریکا، جواب به پرسش بالا منفی است. مراکز تحقیقاتی غرب از خطر حرکت بیداری اسلامی در جهان اسلام زار زار مینالند و دانشمندانی چون فوکویاما و هانتینگتون از پایان تاریخ و برخورد تمدنها سخن میگویند. گرازشهای موسسه راند از سال ۱۹۹۹، ۲۰۰۱،۲۰۰۳،۲۰۰۵،۲۰۰۷ تا امروز در مورد تدابیر لازم علیه نهضت بیداری اسلامی حرف میزنند. بدون شک تلاش آمریکا و اسرائیل برای استفاده از وضعیت و مدیریت آن، بخشی از استراتژی آنها در مبارزه با اسلام و حرکتهای بیداری اسلامی است. اما این ادعا که گویا مبارزات اسلامی شکست خورده و به نفع آمریکا و اسرائیل تمام شده باشد، دور از حقایق و واقعیتها است و هیچ پژوهش علمی و میدانی آن را تأیید نمیکند. مبارزات ملتهای مسلمان برای آزادی، عدالت، مردم سالاری، نجات از استبداد و فساد و دست رسی به ترقی و توسعه بیشتر از پیش گسترده تر میشود و بازگشت تودههای مسلمان به ویژه نسل جوان و زنان به هویت اسلامی کاملا مشهود و ملموس است. بدونشک در مسیر مبارزات یک قرن گذشته، نهضت اسلامی در جهان فراز و نشیبهای زیادی را پشت سر گذاشته، تجارب موفق و نا موفق زیاد داشته است، که از نظر من یک روند کاملا طبیعی است و نباید باعث نگرانی باشد. بالعکس باید از تجارب اعم از مثبت و منفی و کامیاب و ناکام بیاموزیم. از همه مهم اینست که برای تحلیل و داوری در مورد موفقیت و عدم موفقیت نهضت اسلامی معیارهای مشخص و قابل پیمایش وجود داشته باشد تا مسیر و دست آوردهای نهضت بیداری اسلامی بر اساس آن میزان و سنجش شود و نتایج بدست آمده، دقیق و قابل اعتماد باشد. دست آوردها و موفقیتهای نهضت اسلامی در جهان در کل، به مراتب بیشتر از ناکامیهای آن است. بزرگ ترین این دست آوردها از نظر من، تحول بزرگ اجتماعی در جوامع اسلامی است که امروز در کران تا کران دنیا مشاهده میشود. امروز احزاب، نهادها و سازمانهای اسلامی در سرتاسر دنیا وجود دارد، در حالی که صد سال قبل وضعیت چنین نبود. زن مسلمان امروز با حجاب خود به گونه شعوری و نه تقلیدی و عنعنوی در همه جای دنیا اعم از مکاتب، پوهنتونها، مراکز کار، پارلمان و حکومتها حضور دارد، در حالی که شصت سال قبل چنین نبود. حرکتهای اسلامی در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری بعضی از کشورها کامیاب شدند و فعلا در بعضی کشورها یا به گونه کامل و یا جزئی در حکومت شریک اند، در حالی که پنجاه سال قبل چنین وضع قابل تصور نمینمود. حرکتهای اسلامی با همه موانع هم از طریق انقلابهای تودهای، هم از طریق جهاد مسلحانه (مثال افغانستان) هم از طریق انتخابات دموکراتیک (مثالهای فلسطین، ترکیه، مصر، تونس وغیره)، هم از طریق کودتای نظامی (مثال سودان) و هم از طریق ائتلاف با احزاب دیگر (مثال یمن، صومالی وغیره) به قدرت سیاسی رسیدند. تجارب حرکتهای اسلامی در تطبیق اصول اقتصاد و بانک داری اسلامی و تأسیس بانکهای بدون سود، دیپارتمنتهای اقتصاد اسلامی در دانشگاهها و تأصیل علمی اقتصاد اسلامی از طریق تألیف و تحقیق، دست آورد و تجربه دیگر ونمونه واضح از دست آوردهای نهضت بیداری اسلامی است. گسترش و توسعهی کمی و کیفی مساجد و مراکز اسلامی در جهان از جمله در کشورهای غربی دست آورد دیگری است که هفتاد سال قبل از امروز وجود نداشت. تحول و گسترش و توسعه فکر و اندیشه اسلامی در صد سال اخیر و گذار آن از مرحله احیاء به مرحله دفاع از عقاید احکام و ارزشهای اسلامی و سپس رفتن به مرحله هجوم و نقد فکر و فلسفه و ایدئولوژیهای وارداتی و مهاجم غربی و گزار به مرحله ابداع و ابتکار و تولید فکر و اندیشه و تأثیر گذاری بر فکر جهانی ولو در سطح ضعیف، دست آورد بزرگ دیگر است که از صد سال قبل تا کنون فاصله زمین تا آسمان را پیموده است. بر گشت نسل جوان به اسلام و هویت اسلامی، توسعه التزام به عبادات، مظاهر و شعائر دینی در میان قشر دانشگاهی و تحصیل یافته پدیده دیگری است که از دست آوردهای قابل افتخار نهضت بیداری اسلامی میباشد. تأسیس سازمانهای بین المللی اسلامی هر چند غیر فعال مانند سازمان همکاریهای اسلامی، رابطه عالم اسلامی، سازمان تعلیم و فرهنگ اسلامی (آیسسکو)، انجمن کوالالامپور برای فکر و تمدن و غیره، نماد دیگری از دست آوردهای نهضت بیداری اسلامی است. تدریس مضمون ثقافت و تعلیمات اسلامی در نظام معارف و تحصیلات عالی بسیاری از کشورهای اسلامی، دست آورد بزرگ دیگریست که صد سال قبل تصور نمیشد. نشر آگاهیهای اسلامی در حوزه عقاید، احکام و ارزشها و رخت بستن خرافات و بدعتها از جوامع به سطح قابل ملاحظه و احیای سنتهای نبوی و گسترش تدین زنده و پویا به جای تدین بی روح و سلبی، دست آورد دیگریست که مجال انکار آن وجود ندارد. تأسیس پوهنتونها، مکاتب، مراکز علمی، مدارس و دیپارتمنتهای تدریس علوم شرعی در جهان تحول دیگریست که نهضت بیداری اسلامی باید به آن ببالد. از نظر فکری و روانی اسلام مانند صد سال قبل دیگر متهم و در قفس دفاع قرار ندارد بلکه با قامت رسا و آواز بلند بحیث یک دین پویا و زنده در جهان مطرح است و مسلمانان دیگر حالت شکست روانی و موقف معذرت خواهانه و اپولوجوتیک را پشت سر گذاشتهاند و کسی دیگر از مسلمان بودن نمیشرمد بلکه با افتخار میگوید من مسلمان استم. احیای فریضهی فراموش جهاد فی سبیل الله برای دفاع از کرامت، آزادی، استقلال و نوامیس و دین و ایمان مسلمانان، دست آورد بزرگ و بسیار قابل افتخار دیگر است که باید به آن افتخار کرد. هجرت فی سبیل الله دست آورد و تجربه موفق دیگریست که نهضت بیداری اسلامی آن را احیاء کرد و نتایج و تحولات بزرگی بر آن در جهان مرتب شد. اینها بعضی از دست آوردهای نهضت بیداری اسلامی و مشت نمونه خروار است و بیشتر از این در یک نوشته موجز نمیگنجد. با توجه به این حقایق، چگونه ممکن است انسان منصفی بیاید و جهاد و مبارزات نهضت اسلامی در جهان را ناکامی و شکست خورده ارزیابی کند؟!
نظرات